Làng Nhân Lý xã Định Bình xưa, và nay

                                      Người xưa truyền dạy:

         “Bản thịnh tắc diệp mậu, Nguyên thâm tắc lưu trường”

             Nghĩa là: Gốc có vững cây mới khỏe cành xanh lá,

                           Nguồn có sâu nước mới biển rộng sông dài.

    Ngược dòng chảy tháng năm trở về nguồn cội, làng Đắc Trí nay (làng Nhân Lý xưa - tên nôm là làng Si) thuộc tổng Đông Lý, phủ Thiệu Thiên, trấn Thanh Hoa, là nơi quần cư của người Việt cổ. Đây chính là “cái nôi” cho biết bao lớp con em của làng sinh ra, lớn lên, trưởng thành và đi theo tiên tổ, ông cha trong dòng chảy cuộc đời. Nơi đó, đã lưu giữ biết bao kỷ niệm vui, buồn của lớp lớp con em, chứng kiến biết bao sự thành, bại của các thế hệ dân làng giữa chiều dài Quốc sử.

      Sau Cách mạng tháng Tám (1945) làng Nhân Lý được sáp nhập vào xã Định Tường; năm 1947, tách ra để nhập vào xã Định Hòa; đến năm 1954 lại tách ra để thành lập xã Định Bình. Từ đó cái tên làng Đắc Trí xã Định Bình sống mãi đến ngày nay.

     Cũng như bao làng quê Bắc bộ, Nhân Lý là một làng Việt cổ, có bề dày về lịch sử văn hóa; người dân có truyền thống cần cù sáng tạo trong lao động sản xuất, anh dũng kiên cường trong đấu tranh chống giặc ngoại xâm, đậm đà nghĩa xóm tình làng, đoàn kết một lòng vượt qua mọi khó khăn và gian khổ; chung sức, đồng lòng tạo dựng nên vóc dáng làng quê quê đất Việt. Ở đó “Hồn làng” là cây đa, giếng nước, sân đình, các công trình văn hóa... dẫu trải mấy thăng trầm, dẫu qua bao dâu bể, dấu tích xưa vẫn cùng năm tháng trường tồn: “Đất linh tất sinh hào kiệt”. Vào thời Hậu Lê, làng Nhân Lý đã sinh ra và nuôi dưỡng danh nhân Trịnh Thiết Trường- Người đỗ Bảng Nhãn vào khoa thi Mậu Thìn (1448) niên hiệu Thái Hòa thứ 6 triều vua Lê Nhân Tông. Ông làm quan thanh liên suốt ba triều vua (Lê Nhân Tông, Lê Nghi Dân và Lê Thánh Tông), được các vương triều cho đảm trách nhiều chức vị: Trung thư xá nhân, An phử sứ, Đô cấp sự trung;Hàn lâm viện thị giảng, Giám quan ngự sử đài và cao nhất là Thượng thư Bộ Công, với tước Nghi Quốc Công. Là quan thanh liêm, không sợ cường quyền, Ông đã nhiều lần hặc tội những quan tham trong triều chính. Do trình độ học vấn và tài ứng biến linh hoạt, Ông còn được vua Lê Nhân Tông, vua Lê Thánh Tông cử đi sứ Trung Quốc để tăng cường sự giao hòa giữa Đại Việt với Nhà Minh. Ông là người con đã làm rạng danh cho làng Nhân Lý xưa, làng Đắc Trí hôm nay. Sinh thời Ông là bậc Trung thần phò vua giúp nước, khi về trời Ông hiển linh giúp xóm, giúp làng: Ông quả là bậc: Sinh tiền vi lương tướng; Tử hậu hiển linh thần. Người dân tôn Ông làm Thành hoàng làng, nối đời khói hương thờ phụng. Năm tháng trôi qua, ngôi đình đã bị thiên nhiên tàn phá, nay chỉ còn dấu tích; tấm bia về thân thế sự nghiệp của Ông cũng đã bị mưa nắng bào mòn, văn bia xưa, nay chữ còn chữ mất...Từ lâu nhân dân có tâm nguyện tái thiết ngôi Đình làng để nối quá khứ, hiện tại và tương lai, cũng là nơi thờ phụng tri ân danh nhân Bảng Nhãn Trịnh Thiết Trường Đình làng còn là “Giáo cụ trực quan” để giáo dục truyền thống cho các thế hệ; “Là nơi hội tụ tấm lòng hậu thế, hướng tâm thành về với tiền nhân” để con em xa quê xây đời lập nghiệp; mỗi dịp về quê đến thắp nén tâm nhang cầu mong Thành Hoàng làng và các bậc thánh hiền phù hộ độ trì cho con cháu “Đường học vấn tinh thông moi lẽ; nghiệp kinh doanh phát triển trăm bề” để “Người đi xa vững vàng ý chí, người ở nhà xây đắp quê hương” cầu cho quê hương Nhân Lý nói riêng và Định Bình nói chung được muôn đời thịnh vượng.

    Thể theo tâm nguyện của dân làng, của cán bộ, Đảng viên và nhân dân trong xã, năm 2019 Đình làng Nhân Lý được khởi công xây dựng trên nền xưa móng cũ. Ngôi đình đang từng bước trở thành “Hồn cốt của làng” và “Giữ trọn nét xưa” Ngôi Đình đang hoàn thiện giai đoạn cuối, phấn đấu khánh thành vào giữa năm 2021. Giai đoạn 1 gồm: Tiền đình và Hậu cung, trị giá gần 8 tỷ đồng; Giai đoạn 2 gồm khuôn viên nhà bia, sân vườn, tường rào, trị giá gần 2 tỷ đồng.

       Để tâm nguyện của nhân dân sớm thành hiện thực, Ban vận động xây dựng Đình làng Nhân Lý (Làng Si) có Tâm thư gửi đến toàn thể con em  làng Nhân Lý nói riêng; con em xã Định Bình, huyện Yên Định nói chung, đang sinh sống, học tập, công tác trên mọi miền Tổ quốc và nước ngoài, tiết kiệm một phần chi tiêu, giành “Chút thiện tâm” hướng về nguồn cội; “Góp nước làm sông, góp đèn làm sáng” cùng với bà con ở quê nhà, tái thiết thành công ngôi đình như tâm nguyện của nhân dân.

        Ban vận động xây dựng đình làng Nhân Lý mong sớm nhận được tấm lòng của con em trong làng và trong xã.

                “ Một chút thiện tâm hòa vào dòng chảy,

               Ngàn năm sau, công đức ấy mãi lưu truyền”

       Cầu chúc sức khỏe, bình an, hạnh phúc đến với mọi người”

  Chúc mọi người       “Sở nguyện như ý, sở cầu tòng tâm

                                     Thỉnh phúc phúc lai, cầu tài tài đáo

                                    Phúc vượng, tài vượng, vận khí vượng

                                      Gia hưng, nhân hưng, vạn sự hưng”

                                                       Xin trân trọng cảm ơn.!

                                                             ĐịnhBình 20/01/2020

                                                                     Thực hiện: Thiều Khoa